Emily Dickinson (1830-1886) schrijft fascinerende gedichten. Haar intense aandacht voor het alledaagse verbindt zij met de geheimen van het leven. Haar poëzie klinkt heel modern. Deze vertalingen willen haar intrigerende dichtkunst toegankelijker maken.
Voorlopig staan de gedichten nog in willekeurige volgorde; er wordt gewerkt aan een chronologische opeenvolging. De index geeft een alfabetisch overzicht, gerangschikt op de beginregel van het origineel.
Bloemlezing
Van Emily Dickinson zijn ongeveer 1800 gedichten bewaard gebleven. Zelf sprak zij van ‘haar bloemen’ die ze aan de wereld gaf. Voor wie minder bekend is met haar poëzie heb ik een korte bloemlezing gemaakt: een keuze uit haar werk met een toelichting, hoe ik haar bloemen lees. —- —-Lees verder →
–
‘Twas like a Maelstrom, with a notch
‘Twas like a Maelstrom, with a notch,
That nearer, every Day,
Kept narrowing its boiling Wheel
Until the Agony
Toyed coolly with the final inch
Of your delirious Hem –
And you dropt, lost,
When something broke –
And let you from a Dream –
As if a Goblin with a Gauge –
Kept measuring the Hours –
Until you felt your Second
Weigh, helpless, in his Paws –
And not a Sinew – stirred – could help,
And sense was setting numb –
When God – remembered – and the Fiend
Let go, then, Overcome –
As if your Sentence stood – pronounced –
And you were frozen led
From Dungeon’s luxury of Doubt
To Gibbets, and the Dead –
And when the Film had stitched your eyes
A Creature gasped “Reprieve”!
Which Anguish was the utterest – then –
To perish, or to live?
F425/J414/1862
Een Draaikolk leek het wel, met een gat,
Die elke Dag, dichterbij,
Haar kokend Wiel bleef vernauwen
Tot de Doodsangst
Koel speelde met het laatste eindje
Van jouw uiterste Waanzin –
En je viel, verloren,
Toen brak iets –
En hielp jou uit de Droom –
Alsof een Enge Geest met een Meetlat –
Steeds de Tijd bleef meten –
Tot jij aanvoelde hoe jouw Seconde
Hulpeloos, in zijn Klauwen, woog –
Geen Zenuw – gespannen – kon helpen,
En Zintuigen werden verdoofd –
Toen het God – heugde – en de Duivel
Liet los, op dat moment, Overwonnen –
Alsof je Vonnis was – vastgesteld –
En je ijskoud geleid werd
Van de luxueuze Kerker van de Twijfel
Naar de Galg, en de Dood –
En toen de Sluier je ogen had dichtgestikt
Snakte een Schepsel naar adem: “Genade”!
Welke angst was – toen – het allergrootste –
Voor omkomen, of voor leven?
“Hem”: zoom, rand, grens, uiterste. Hier heb ik de vrijheid genomen om voor de vertaling de woorden om te wisselen. Emily Dickinson wisselt vaker de woorden om. Alleen blijft het aan de interpretatie van de lezer of zij het hier ook zo bedoeld heeft.
“Goblin”: kobold, aardmannetje, vooral negatief: angstaanjagende geest.
I gave Myself to Him
I gave Myself to Him –
And took Himself, for Pay –
The solemn contract of a Life
Was ratified, this way –
The Wealth might disappoint –
Myself a poorer prove
Than this great Purchaser suspect,
The Daily Own – of Love
Depreciate the Vision –
But till the Merchant buy –
Still Fable – in the Isles of Spice –
The subtle Cargoes – lie –
At least – ’tis Mutual – Risk –
Some – found it – Mutual Gain –
Sweet Debt of Life – Each Night to owe –
Insolvent – every Noon –
F426/J580/1862
Ik gaf Mij aan Hem –
En nam Hem, als betaling –
Het plechtige contract van een Leven
Was bekrachtigd, op deze wijze –
De Rijkdom mag tegenvallen –
Ik blijk armer te zijn
Dan deze geweldige Koper vermoedt,
Het Dagelijkse Vermogen – van Liefde
Devalueert het Visioen –
Maar zolang de Handelaar niet koopt –
Blijft het Sprookje – dat er op de Kruideneilanden –
Delicate Ladingen – liggen –
Minstens – is het Risico – Wederzijds –
Sommigen – vinden het – Wederzijds Gewin –
Zoete Schuld van het Leven – Elke Nacht afsluiten –
Niet te voldoen – elke Middag –
“Visioen” – droombeeld?
Varianten:
– voor “Myself to Him” (regel 1): “Him all Myself” (Hem geheel Mijn wezen);
– voor “Still Fable” (regel 11): “How Fable” (Wat een Sprookje) en “so Fable” (Zo’n Sprookje).
Sunset at Night – is natural –
Sunset at Night – is natural –
But Sunset on the Dawn
Reverses Nature – Master –
So Midnight’s – due – at Noon.
Eclipses be – predicted –
And Science bows them in –
But do one face us suddenly –
Jehovah’s Watch – is wrong.
F427/J415/1862
Zonsondergang in de Avond – is normaal –
Maar Zonsondergang bij Dageraad
Zet de Natuur op zijn kop – Meester –
Dan wordt Middernacht – verwacht – op de Middag.
Verduisteringen worden – voorspeld –
En de Wetenschap palmt ze in –
Maar als er een plotseling voor ons staat –
Heeft het Uurwerk van God – het mis.
“Master”- wie de meester is tot wie Emily Dickinson zich richt, zullen we waarschijnlijk nooit te weten krijgen. Diverse brieven en gedichten zijn gericht aan de “master”. Het kan om een geliefde gaan waarvan zij de naam geheim heeft gehouden. Het was gebruikelijk de man met wie je getrouwd was “master” te noemen. Misschien was het een koosnaampje voor een man of vrouw. Een religieuze duiding is ook mogelijk: God (Heer) of een voorganger in wie zij vertrouwen had.
“Eclips”: verduistering waarbij het ene lichaam door een ander wordt bedekt, bijvoorbeeld de zonsverduistering door de maan.
“Jehovah’s Watch”: In bepaalde christelijke kringen werd de wereld gezien als een grote klok en God was de klokkenmaker die alles keurig liet verlopen.
We grow accustomed to the Dark
We grow accustomed to the Dark –
When light is put away –
As when the Neighbor holds the Lamp
To witness her Good bye –
A Moment – We uncertain step
For newness of the night –
Then – fit our Vision to the Dark –
And meet the Road – erect –
And so of larger – Darkness –
Those Evenings of the Brain –
When not a Moon disclose a sign –
Or Star – come out – within –
The Bravest – grope a little –
And sometimes hit a Tree
Directly in the Forehead –
But as they learn to see –
Either the Darkness alters –
Or something in the sight
Adjusts itself to Midnight –
And Life steps almost straight.
F428/J419/1862
We wennen voorzichtig aan het Donker –
Als het Licht wordt uitgedaan –
Zoals wanneer de Buurvrouw de Lamp vasthoudt
Om haar Vaar wel gade te slaan –
Eventjes – stappen We onzeker –
Vanwege het nieuwe van de nacht –
Dan – ons Zicht gewend aan het Donker –
Zien we de – rechte – Weg
Zo is het ook bij grotere – Duisternis –
Die Avonden van de Geest –
Waar geen Maan een teken onthult –
Of Ster – in je binnenste – verschijnt –
De Dappersten – gaan op de tast –
En stoten soms op een Boom
Prompt tegen het Voorhoofd –
Maar als ze leren zien –
Verandert ofwel het Duister –
Ofwel iets in het zicht
Past zich aan Middernacht aan –
En het Leven gaat bijna normaal verder.
You’ll know it – as you know ’tis Noon –
You’ll know it – as you know ’tis Noon –
By Glory –
As you do the Sun –
By Glory –
As you will in Heaven –
Know God the Father – and the Son.
By intuition, Mightiest Things
Assert themselves – and not by terms –
“I’m Midnight” –
———need the Midnight say –
“I’m Sunrise” – Need the Majesty?
Omnipotence – had not a Tongue –
His lisp – is Lightning – and the Sun –
His Conversation – with the Sea –
“How shall you know”?
Consult your Eye!
F429/J420/1862
Je zult het weten – zoals je weet dat het middag is –
Aan de Luister –
Zoals je de Zon kent –
Aan de Luister –
Zoals je in de Hemel
God de Vader – en de Zoon – zult kennen.
Door Intuïtie, doen de Grootste Dingen
Zichzelf gelden – en niet met woorden –
“Ik ben Middernacht” –
———moet de Middernacht dat zeggen –
“Ik ben Zonsopgang” – heeft de Majesteit dat Nodig?
Almacht – heeft geen Tong –
Zijn geslis – is Bliksem – en de Zon –
Zijn Gesprek – met de Zee –
“Hoe ga je het kennen”?
Gebruik je Ogen!
A Charm invests a face
A Charm invests a face
Imperfectly beheld –
The Lady dare not lift her Vail
For fear it be dispelled –
But peers beyond her mesh –
And wishes – and denies –
Lest Interview – annul a want
That Image – satisfies –
F430/J421/1862
Charme rust op een gezicht
Dat maar ten dele is te zien –
De Dame durft haar Sluier niet te lichten
Uit schrik dat ze verdwijnt –
Maar zij spiedt van achter haar gaas –
En wil wel – en doet het niet –
Bang dat een Gesprek – verlangen vernietigt
Dat aan het Beeld – beantwoordt –
“Interview” betekent letterlijk: elkaar in de ogen kijken.
If I may have it, when it’s dead
If I may have it, when it’s dead,
I’ll be contented – so –
If just as soon as Breath is out
It shall belong to me –
Until they lock it in the Grave,
‘Tis Bliss I cannot weigh –
For tho’ they lock Thee in the Grave,
Myself – can own the key –
Think of it Lover! I and Thee
Permitted – face to face to be –
After a Life – a Death – We’ll say –
For Death was That –
And this – is Thee –
I’ll tell Thee All – how Bald it grew –
How Midnight felt, at first – to me –
How all the Clocks stopped in the World –
And Sunshine pinched me – ‘Twas so cold –
Then how the Grief got sleepy – some –
As if my Soul were deaf and dumb –
Just making signs – across – to Thee –
That this way – thou could’st notice me –
I’ll tell you how I tried to keep
A smile, to show you, when this Deep
All Waded – We look back for Play,
At those Old Times – in Calvary,
Forgive me, if the Grave come slow –
For Coveting to look at Thee –
Forgive me, if to stroke thy frost
Outvisions Paradise!
F431/J577/1862
Als ik haar mag hebben, als zij dood is,
Zal ik – zo – tevreden zijn –
Als zij net na de laatste Ademtocht
Van mij zou mogen zijn.
Tot zij haar opsluiten in het Graf,
Zal het een onpeilbaar Geluk zijn –
Want al sluiten zij U op in het Graf,
Ikzelf – kan de sleutel bezitten –
Denk daaraan, Geliefde! U en Ik
Vergund om – oog in oog te staan –
Na een Leven – een Dood – beter gezegd –
Want Dat was Dood –
En dit – bent U –
Ik zal U alles vertellen – hoe Kaal het werd –
Het Middernacht voelde, in ‘t begin – voor mij –
Alle Klokken in de Wereld stil stonden –
En het Zonlicht mij stak – ‘t was zo koud –
En toen het Verdriet insliep – een beetje –
Alsof mijn Ziel doofstom was –
En alleen gebaren maakte – naar – U –
Op die manier – kon u mij opmerken –
Ik vertel je dat ik geprobeerd heb te blijven
Glimlachen, om te laten zien, wanneer deze Diepte
Helemaal doorwaad was – We luchtig terugkijken
Op die Oude Tijden – op Golgotha,
Vergeef me, als het Graf wat traag komt –
Vanwege het Verlangen naar U te kijken –
Vergeef me, als mijn strelen van uw vorst
Het Paradijs overtreft!
“Calvary”: Golgotha of Calvarieberg, de berg in Jeruzalem waar Jezus gekruisigd is. Ook wel met een bredere betekenis van lijdensweg.
Varianten:
– voor ”so” (regel 2): “Now” (nu);
– voor “Bliss” (regel 6): “Wealth” (Rijkdom) en “Right” (Goed);
– voor “own” (regel 8): “Hold” (houden);
– voor “Bald” (regel 14): “Blank” (kaal);
– voor “acrosss”(regel 20): “it seemed” (leek het);
– voor “notice” (regel 21): “speak to” (spreken);
– voor “come” (regel 26): “seem” (schijnt te zijn);
– voor “Coveting” (regel 27): “eagerness” (gretigheid)’
– voor “stroke” (regel 28): “touch” (aanraken) en “greet” (begroeten);
– voor “Outvisions” (regel 29): “Outfables” (overtreft).