Emily Dickinson (1830-1886) schrijft fascinerende gedichten. Haar intense aandacht voor het alledaagse verbindt zij met de geheimen van het leven. Haar poëzie klinkt heel modern. Deze vertalingen willen haar intrigerende dichtkunst toegankelijker maken.
Voorlopig staan de gedichten nog in willekeurige volgorde; er wordt gewerkt aan een chronologische opeenvolging. De index geeft een alfabetisch overzicht, gerangschikt op de beginregel van het origineel.
Bloemlezing
Van Emily Dickinson zijn ongeveer 1800 gedichten bewaard gebleven. Zelf sprak zij van ‘haar bloemen’ die ze aan de wereld gaf. Voor wie minder bekend is met haar poëzie heb ik een korte bloemlezing gemaakt: een keuze uit haar werk met een toelichting, hoe ik haar bloemen lees. —- —-Lees verder →
–
The Way I read a Letter’s – this
The Way I read a Letter’s – this –
‘Tis first – I lock the Door –
And push it with my fingers – next –
For transport it be sure –
And then I go the furthest off
To counteract a knock –
Then draw my little Letter forth
And slowly pick the lock –
Then – glancing narrow, at the Wall –
And narrow at the floor
For firm Conviction of a Mouse
Not exorcised before –
Peruse how infinite I am
To no one that You – know –
And sigh for lack of Heaven – but not
The Heaven God bestow –
F700/J636/1863
Hoe ik een brief Lees – gaat zo –
Eerst – doe ik de Deur op slot –
En druk er tegen met mijn vingers – daarna –
Komt vast en zeker genot –
Dan ga ik zo ver mogelijk daarvandaan
Om mogelijk geklop niet te hoeven horen –
Dan haal ik mijn kleine Brief tevoorschijn
En peuter langzaam het slot open –
Dan – kijk ik aandachtig, naar de Muur –
En inspecteer de vloer
Voor een stevige Afstraffing van een muis
Als ik die nog niet had weggejaagd –
Ik lees hoe oneindig ik ben
Voor iemand die jij – niet kent –
En zucht bij gebrek aan de Hemel – maar niet
De Hemel die God schenkt –
Emily Dickinson leidde een afgezonderd bestaan. Brieven waren haar contact met de buitenwereld: ze heeft er vele geschreven en ontvangen. Het was voor haar van levensbelang. Ze schreef ooit “A Letter always feels to me like immortality because it is the mind alone without corporeal friend.” (Een Brief voelt voor mij altijd als onsterfelijkheid omdat het alleen de geest is zonder het lichaam van een vriend – Brief 330).
Varianten:
– voor “this” (regel 1): “so” (gaat zo);
– voor “slowly” (regel 8): “slily” (stiekem, heimelijk) en “softly” (heel rustig);
– voor “floor” (regel 10): “door” (deur).
The Child’s faith is new
The Child’s faith is new –
Whole – like His Principle –
Wide – like the Sunrise
On fresh Eyes –
Never had a Doubt –
Laughs – at a scruple –
Believes all sham
But Paradise –
Credits the World –
Deems His Dominion
Broadest of Sovreignties –
And Caesar – mean –
In the Comparison –
Baseless Emperor –
Ruler of nought –
Yet swaying all –
Grown bye and bye
To hold mistaken
His pretty estimates
Of Prickly Things
He gains the skill
Sorrowful – as certain –
Men – to anticipate
Instead of Kings –
F701/J637/1863
Het geloof van een Kind is fris –
Totaal – zoals Zijn Wezen –
Wijds – als de Zonsopgang
Over frisse Ogen –
Nooit heeft het Twijfels –
Lacht – als het onzeker is –
Gelooft dat alles illusie is
Behalve het Hemels Paradijs –
Het vertrouwt de Wereld –
Beschouwt Zijn Land
Als het grootste van alle Rijken –
En Caesar – een armoedzaaier –
Als je het vergelijkt –
Onterecht Keizer –
Heerser over niets –
Terwijl het alles de baas is –
Langzaamaan opgegroeid
Ziet het de vergissing in
Van zijn mooie ideeën
Over Netelige Dingen
Het ontwikkelt de kunst
Pijnlijk – zeker –
Wat Mensen – te verwachten hebben
In plaats van Vorsten –
“Paradise”: meestal hemels paradijs bij Emily Dickinson.
Except the Heaven had come so near
Except the Heaven had come so near –
So seemed to choose My Door –
The Distance would not haunt me so –
I had not hoped – before –
But just to hear the Grace depart –
I never thought to see –
Afflicts me with a Double loss –
‘Tis lost – and lost to me –
F702/J472/1863
Was de Hemel maar niet zo dichtbij gekomen –
Zo Leek het wel dat hij juist Mijn Deur uitkoos –
De Afstand zou me niet zo irriteren –
Ik had er niet op gehoopt – vroeger –
Maar om de Genade te voelen verdwijnen –
Waarvan ik nooit gedacht had die te zien –
Doet me pijn met een Dubbel verlies –
Ze is kwijt – en ik ben ze kwijt –
To my small Hearth His fire came
To my small Hearth His fire came –
And all my House aglow
Did fan and rock, with sudden light –
‘Twas Sunrise – ’twas the Sky –
Impanelled from no Summer brief –
With limit of Decay –
‘Twas Noon – without the News of Night –
Nay, Nature, it was Day –
F703/J638/1863
Naar mijn kleine Haard kwam Zijn vuur –
En heel mijn Huis gaf licht
Klaarde op en zwaaide, opeens met licht –
‘t Was Zonsopgang – ’t was de Lucht –
Niet opgeroepen door een Zomerse instructie –
Met een Beperkte geldigheid –
‘t Was Middag – zonder Voortekenen van de Nacht –
Neen, Natuur, het was Dag –
“Impanelled” is een juridische term en wordt bij de rechtbank gebruikt om een jury samen te stellen.
“Brief”: dagvaarding om zitting te nemen in een jury van de rechtbank. Emily Dickinson komt uit een familie van juristen en gebruikt wel meer juridische begrippen. Kortom het vuur dat plots kwam, was niet het licht van de vergankelijke zomer.
Varianten:
– voor “limit” (regel 6): “License” (Licentie);
– voor “News” (regel 7): “Report” (Melding);
– voor “Nay, Nature” (regel 8): “’Twas further” (‘t Was veel meer”).
My Portion is Defeat – today
My Portion is Defeat – today –
A paler luck than Victory –
Less Paeans – fewer Bells –
The Drums don’t follow Me – with tunes –
Defeat – a somewhat slower – means –
More Arduous than Balls –
‘Tis populous with Bone and stain –
And Men too straight to stoop again –,
And Piles of solid Moan –
And Chips of Blank – in Boyish Eyes –
And scraps of Prayer –
And Death’s surprise,
Stamped visible – in Stone –
There’s somewhat prouder, over there –
The Trumpets tell it to the Air –
How different Victory
To Him who has it – and the One
Who to have had it, would have been
Contenteder – to die –
F704/J639/1863
Verliezen is mijn Deel – vandaag –
Een zwakker succes dan de Overwinning –
Niet zo veel Triomfzang – minder Klokgelui –
Trommels volgen Me niet – met geroffel –
Verliezen – is – wat minder merkbaar –
Lastiger dan Kogels –
Het zit vol Botten en vuiligheid –
Mensen te stijf om nog te buigen –
Hopen van zwaar Gekreun –
Stukjes Leegte – in Kinderogen –
Flarden van Gebed –
En de verrassing van de Dood
Zichtbaar – in Steen – gegraveerd –
Er is iets meer trots, aan de andere kant –
Trompetten vertellen het aan de Lucht –
Hoe anders is de Overwinning
Voor Hem die haar haalt – dan voor Degeen
Die om haar te halen – het Gelukkiger
Zou zijn geweest – te sterven –
I am ashamed – I hide
I am ashamed – I hide –
What right have I – to be a Bride –
So late a Dowerless Girl –
Nowhere to hide my dazzled Face –
No one to teach me that new Grace –
Nor introduce – my Soul –
Me to adorn – How – tell –
Trinket – to make Me beautiful –
Fabrics of Cashmere –
Never a Gown of Dun – more –
Raiment instead – of Pompadour –
For Me – My soul – to wear –
Fingers – to frame –
———my Round Hair
Oval – as Feudal Ladies wore –
Far Fashions – Fair –
Skill – to hold my Brow
———like an Earl –
Plead – like a Whippowill –
Prove – like a Pearl –
Then, for Character –
Fashion My Spirit quaint – white –
Quick – like a Liquor –
Gay – like Light –
Bring Me my best Pride –
No more ashamed –
No more to hide –
Meek – let it be – too proud – for Pride –
Baptized – this Day – a Bride –
F705/J473/1863
Ik ben verlegen – ik verstop me –
Verdien ik het dan – een Bruid te zijn –
Zo lang al een Meisje zonder Bruidsschat –
Geen plek om mijn timide Gezicht te verbergen –
Niemand leert mij die nieuwe Genade –
Of introduceert mijn Ziel – daarin –
Mij uitdossen – Hoe – vertel –
Een Sieraadje – om Me mooi te maken –
Stoffen van Kasjmier –
Nooit meer – een Saaie Jurk –
In plaats daarvan Kleren – à la Pompadour –
Voor Mij – die Mijn ziel – aantrekken –
Vingers – die mijn Ronde Kapsel –
———in model krijgen –
Ovaal – zoals Kasteelvrouwen droegen –
Mode van ver – Prachtig –
De Kunst – mijn Wenkbrauwen te doen
———als een Graaf –
Redevoeren – als een Zwaluw –
Uitstraling – van een Parel –
En dan, waar het om Karakter gaat –
Mijn futloze Geest – laten stralen –
Vlot – als een Likeur –
Vrolijk – zoals het Licht –
Breng de beste Trots die ik heb –
Niet meer verlegen zijn –
Niets meer verstoppen –
Laat het – Zacht zijn – te trots – voor Trots –
Vandaag – Gedoopt – tot Bruid –
“Whippowil” is een zwaluw, maar wordt in Amerika zo genoemd vanwege zijn melodieuze avondzang, die klinkt als ‘whip-po-wil’. Meestal geschreven als ‘whippoorwil”.
“Prove” heeft ook de betekenis van “hoe mensen iemand vinden”.
“Meek”: zachtmoedig, mild, bescheiden, verdraagzaam.
Beschrijft Emily Dickinson hoe een vrouw zich na jaren van vrijgezel te zijn haarzelf wil zowel qua uiterlijk als innerlijk wil opmaken voor een geliefde? Of maakt ze zich op voor een carrière als dichteres, zoals ook wel wordt geopperd. Of is de strekking veel algemener: dat een mens niet weet om te gaan met als er iets onverwachts gebeurt?
I cannot live with You
I cannot live with You –
It would be Life –
And Life is over there –
Behind the Shelf
The Sexton keeps the Key to –
Putting up
Our Life – His Porcelain –
Like a Cup –
Discarded of the Housewife –
Quaint – or Broke –
A newer Sevres pleases –
Old Ones crack –
I could not die – with You –
For One must wait
To shut the Other’s Gaze down –
You – could not –
And I – Could I stand by
And see You – freeze –
Without my Right of Frost –
Death’s privilege?
Nor could I rise – with You –
Because Your Face
Would put out Jesus’ –
That New Grace
Glow plain – and foreign
On my homesick Eye –
Except that You than He
Shone closer by –
They’d judge Us – How –
For You – served Heaven – You know,
Or sought to –
I could not –
Because You saturated Sight –
And I had no more Eyes
For sordid excellence
As Paradise
And were You lost, I would be –
Though My Name
Rang loudest
On the Heavenly fame –
And were You – saved –
And I – condemned to be
Where You were not –
That self – were Hell to Me –
So We must meet apart –
You there – I – here –
With just the Door ajar
That Oceans are – and Prayer –
And that White Sustenance –
Despair –
F706/J640/1863
Ik kan niet leven met Jou –
Het zou een Leven zijn –
Een Leven van daarginds –
Achter in de Kast
Waarvan de Koster de sleutel heeft –
Hij zet er
Ons Leven – zijn Servies –
Als een Kopje in –
Afgedankt door de Huisvrouw –
Verouderd – of Kapot –
Een nieuw van Sèvres porselein is leuker –
De Oude hebben scheuren –
Ik zou niet kunnen sterven – met Jou –
Want de Een moet wachten om
De Starende Ogen van de Ander te sluiten –
Jij – zou dat niet kunnen –
En ik – Zou ik jou kunnen bijstaan
En Jou zien – bevriezen –
Zonder mijn Recht op Vorst –
Het Voorrecht van de Dood?
Ook zou ik niet kunnen herrijzen – met Jou –
Omdat Jouw Gezicht
Dat van Jezus zou verbleken –
Die nieuwe Gratie
Zou helder schijnen – en vreemd
In mijn Ogen vol heimwee –
Alleen Jij zou meer dan Hij
Stralen van dichterbij –
Zij zouden Ons veroordelen – waarvoor –
Want Jij – diende de Hemel – weet Je,
Althans jij probeerde dat –
Ik kon het niet –
Omdat Jij het Zicht ontnam –
En ik geen Oog meer had
Voor dubieuze kwaliteit
Zoals het Paradijs is
En mocht Jij verloren raken, dan ik ook –
Al klonk mijn naam
Het luidst
In de Hemelse roem –
En mocht Jij – gered zijn –
En ik – gedoemd te zijn
Waar Jij niet was –
Precies dat – zou de Hel voor Mij zijn –
Dus moeten Wij elkaar apart ontmoeten –
Jij daar – ik – hier –
Met de Deur net op een kier
Van Oceanen – en Gebed –
En van dat armetierig Witte Voedsel –
Wanhoop –
“Meet apart”: gescheiden ontmoeten
“White Sustenance” verwijst naar het manna uit de woestijn; voedsel dat wel in leven houdt maar weinig smaakt heeft en droog is. Het werd ook gebruikt voor het dunne, smakeloze eetpapier dat als hostie werd gebruikt in de eucharistie. Vandaar de prafraserende vertaling.
Een van de beroemdste liefdesgedichten van Emily Dickinson. Voor wie het precies geschreven is, blijft onduidelijk. Was zij verliefd geweest op dominee Charles Wadsworth uit Philadelphia, die Emily Dickinson haar ‘beste aardse vriend’ noemde? Zij had hem in 1855 leren kennen. Waarschijnlijk heeft zij hem vele brieven geschreven en zijn preken werden naar haar toegestuurd. In 1861 was Charles Wadsworth met zijn vrouw vertrokken naar San Francisco. De vele christelijke symbolen en gebruiken kunnen dit motiveren.
Varianten:
– voor “excellence” (regel 35): “consequence” (gevolgen);
– voor “Sustenance” (regel 49): “exercise” (inspanning) en “privilege” (voorrecht).